Transaminaz yüksekliği (AST, ALT) olan çocuklar

Transaminaz yüksekliği (AST, ALT)  olan çocuklar

Son zamanlarda serum transaminaz yüksekliği ( AST, ALT ) giderek artan sıklıkta görülmektedir

Viral hepatitler, ilaçlar, bitkisel ürünler veya karaciğer yağlanması potansiyel nedenlerdir. AST VE ALT yüksekliğinde ayırıcı tanısında yaş ve enzim seviyeleri önemlidir.

Aminotransferazların aktivitelerinin cinse ve yaşa göre değişkenlik göstermesi nedeniyle ayrı referans aralıklarına gereksinim vardır. Yaşamın ilk 18 ayında ALT üst sınırı erkeklerde 60 IU/L, kızlarda 55 IU/L iken, 18. aydan sonra erkeklerde ALT için üst sınır 40 IU/L, kızlarda 35 IU/L olarak tanımlanmıştır.

Transaminaz aktiviteleri karaciğer hücre hasarının göstergesidir. ALT en yüksek miktarda karaciğerde bulunmaktadır; bu nedenle karaciğer hasarının daha özgül bir göstergesidir. Konuya karaciğer hastalıkları bakımından yaklaşıldığında unutulmaması gereken en önemli konu, aminotransferaz düzeylerinin normal olmasının karaciğer hastalığı bulunmadığı anlamına gelmeyeceğidir.

Karaciğer fonksiyon testlerinde bozukluğa neden olan durumlar yaş gruplarına göre yenidoğan, bebeklik, büyük çocuk ve adölesan dönemlerine özgü farklılıklar gösterir. Ayrıntılı anamnez ve aile öyküsü de çok önemlidir neden olabilecek durumların tespiti açısından.

Hastanın soy geçmişi sorgusunda akraba evliliği, ailede karaciğer hastalığı, kas hastalığı olup olmadığı mutlaka bilinmelidir.

Transaminaz yüksekliği olan hastanın öyküsünde  neler sorgulanmalı?

› Daha önceden AST/ALT yüksekliği olup olmadığı,

› Halsizlik, iştahsızlık, çabuk yorulma,

› Beslenme sorunları, kusma, karın ağrısı, amenore,

› İshal, kilo kaybı, büyümede duraklama,

› Sarılık, akolik dışkılama ( beyaz renkli dışkılama) , idrar rengi,

› İlaç kullanımı, toksin,

› Viral enfeksiyon, başka bir hastalık varlığı,

› Gelişimsel basamaklar

› Aşırı egzersiz, intramuskuler enjeksiyon, zorlanarak kan alımı

Transaminaz yüksekliği sınıflaması

1) < 5 kat artış (hafif yüksek transaminaz değeri)

2) 5-10 kat artış (orta derecede yüksek transaminaz değeri)

3) >10 kat artış (çok yüksek transaminaz değeri) şeklinde gruplandırılarak araştırmada farklı hastalıklara öncelik verilebilir.

Çok yüksek transaminaz değerleri (AST/ALT>1000 IU/L) söz konusu ise

• Hepatit A, Hepatit B, Hepatit C virüs
• CMV, EBV
• ilaç ve toksik nedenler
• İskemik hepatit (kalp yetmezliği, hipotansiyon, sepsis, Budd-Chiari)
• akut safra kanalı obstrüksiyonu
• fulminan hepatit yapan diğer nedenler (Wilson hastalığı, otoimmun hepatit) bu nedenler çok yüksek transaminaz değerlerine yol açabilir

Hafif ve orta derecede yüksek transaminaz değerleri çok sayıda hastalıktan kaynaklanabilir. Karaciğer ile ilgili ya da karaciğer dışı hastalıklara bağlı olabilir.

Bulgu vermeyen hastalarda transaminaz düzeyleri normalin üst sınırının 3 katından daha az yüksek saptanmış ise, egzersiz yapmaması koşulu ile en az 1 hafta sonra AST, ALT, CPK, GGT paneli şeklinde testin tekrarı önerilmektedir. Çoğu hastada tekrar bakılan transaminaz değerlerinin normal sınırlarda olduğu gözlenmiştir.

Transaminaz yüksekliği ile beraber GGT, total ve direk bilirubin yüksekliği; kolestatik karaciğer hastalığını

CPK düzeyinin yüksek olması ise; muskuler distrofi olduğunu akla gelmelidir.