ALLERJİK RİNİT

Alerjik rinit, burunun içinin alerjik hastalığıdır. Solunum yolu ile burnumuza giren çeşitli alerjenlere karşı burun mukozasında tepki olarak ortaya çıkan bir alerjik iltihaptır. Tipik olarak, burun akıntısı, hapşırık, burunda tıkanıklık ve kaşıntı yapar.

Alerjik olmayan birçok durumda benzer semptomlar saptanabilir: bunların başlıcaları infeksiyonlar, hormonal dengesizlikler, fiziksel etkenler, anatomik bozukluklar ve bazı ilaçlardır.

Hastaların en önemli şikayetleri hapşırık, burun akıntısı, burun kaşıntısı ve çok sık olarak burun tıkanıklığıdır. Birçok hastanın hayat kalitesini bozan asıl neden burun tıkanıklığıdır. Polen alerjisi olan hastaların çoğunda göz bulguları da vardır.

Alerjik rinit, hem genlerimizin hem de çevre etkileşimlerinin neden olduğu çok faktörlü bir hastalıktır . Ev içi ve ev dışı değişik etkenler, alerjik rinit hastalığına neden olabilir.

ALERJİK RİNİTTE RİSK FAKTÖRLERİ VE NEDEN OLAN  ETKENLER

Genetik ve Aile Hikayesi: Astım v

e rinit gibi alerjik hastalıklarda genetik çok önemlidir ve çoğunlukla alerjik bünye ile ortaya çıkarlar.

Hayatın Erken Dönemlerine ait Risk Faktörleri: Annenin yaşının genç olması, çocuğun anne karnında büyümesi ile ilgili bazı faktörler, çoklu gebelikler, doğumun nasıl olduğu, prematürelik, düşük doğum ağırlığı, büyüme ve gelişme geriliği, hamilelikte hormonlar ve doğum sırasında yetersiz solunum gibi faktörler hem alerjinin hem de rinitin gelişmesinde risk olabilirler.

Alerjenler ile Temas: Çoğu alerjenlerin kuvvetli biyolojik fonksiyonları vardır. Solunum yolu ile giren bu alerjenler rinit ve astımda sıklıkla rol oynarlar. Ev içi ve ev dışı alerjenler olarak ikiye ayrılırlar. Ev dışı alerjenler mevsimsel alerjik rinitte ev içi olanlardan daha fazla rol oynarlar.

Ülkemizde en sık rastlanan allerjenler ev tozu akar böcekleridir. Akarlar ev içinde halı, yatak, yastık, yorgan gibi eşyalarda

yaşar ve son derece hızlı üreme kabiliyetine sahiptir. Gözle görülemeyecek kadar küçük olan bu

ufak böcekler nemli ve sıcak evlerde daha fazla ürerler ve bu canlıların dışkıları (asıl allerjik olan dışkılarıdır) havaya karışarak solunum yollarına girerler. Nem oranının yıl boyu yüksek kaldığı bölgelerde evlerde çok akar bulunmaktadır.

Kedi, köpek, kuş gibi evcil hayvanlara karşı  ve inek ve koyun yünü bazen alerjiye neden olabilir. Fare, hamster ve tavşan gibi kemiricilere karşı da alerji de söz konusu olabilir. Hamam böceğinin alerjeni astım için çok kuvvetli bir tetikleyicidir. Hamam böcekleri en çok nem ve yiyecekler sayesinde üredikleri mutfaklarda bulunur

Evdeki yüksek rutubetin sağlık üzerine çok olumsuz etkileri vardır. Rutubetli ortamda küf üremesi artar, ev tozu akarları daha çok ürer.

Çevremizde bulunan bitkilerin özellikle ilkbahar ve yaz mevsimlerinde saçtıkları polenler astım ve alerjik hastalıklarda önemli rol oynamaktadır.

ALLERJİK RİNİT TANISI  NASIL KONULUR

Alerjik rinit tanısı, hikayede tipik alerji bulgularının varlığı ve tanısal testlerlerle konur.

• Fizik muayene.
• Alerji deri testleri
• Kanda IgE ve Özgün IgE Ölçümleri.
• Nazal endoskopi.
• Görüntüleme teknikleri. Çok nadiren ayırıcı tanıda gerekli olabilir.

ALLERJİK RİNİTTE TEDAVİ

• Çevre Önlemleri: Alerjik rinit tedavisi öncelikle çevreden alerjenlerin ve tahriş edici maddelerin uzaklaştırılması ile başlar. Çocuğun çevresinde bulunan en önemli ev içi alerjenler ev tozu akarları, hayvan tüyleri ve küfler   olduğu için bu yönden korunma yararlı olabilir. Ev dışı hava kirliliği de alerjik rinitli hastaların şikayetlerini tetikleyebileceğinden özellikle büyük şehirlerdeki hava kirliliği ile mücadele etmek gereklidir.
• İlaç tedavisi.Rinit tedavisinde kullanılan ilaçların çoğu burun içine veya ağızdan kullanılmaktadır. Bu ilaçların etkinliği kişiden kişiye değişmektedir. İlaçlar kesildiğinde etkileri devam etmemektedir. Burun içine uygulanan ilaçların en büyük avantajı, ilaçların yüksek dozda doğrudan burun içine verilebilmesi ve vücuttaki etkilerin nerede ise hiç olmamasıdır.

Ağız yolu ile verilen antihistaminikler. Antihistaminikler hastaların hayat kalitesini arttırmaktadır. Birinci kuşak oral antihistaminiklerin en önemli yan etkileri uyutucu olabilmeleridir.   Daha yeni antihistaminiklerde bu özellikler yoktur.

Topikal antihistaminikler. Burun içine uygulanan antihistaminikler kaşıntı, hapşırık, burun akıntısı ve tıkanıklığını azaltabilirler. Genellikle iyi tolere edilirler.

Burun içine uygulanan kortikosteroidler. Alerjik rinitte kullanılan ilaçların içinde en etkin olanlarıdır . Burun içinde yüksek ilaç dozlarına ulaşılmasına rağmen vücuda emilimlerinin az olması nedeni ile yan etki riskleri çok azdır ve tercih edilmektedirler. Bu ilaçların rinitin tüm belirti ve bulgularını iyileştirici etkileri vardır, yan etkileri nadir ve hafiftir.

Antilökotrienler. Yapılan çalışmalarda montelukast’ın yararlı olduğu, bütün burun ve göz bulgularının yararlandığı gösterilmiştir.

Kromonlar. Kromoglikat ve nedokromil burun içi ve göz içi preparatları vardır. Nazal semptomlar üzerine orta derecede etkilidirler. Güvenilirlikleri çok iyidir.

Dekonjestanlar. Burun tıkanıklığının tedavisinde kısa süreli kullanılan dekonjestanlar etkindir. Burun kaşıntısı, hapşırık veya burun akıntısı bu ilaçlardan etkilenmez. On günden daha uzun süre kullanılmamalıdır. Huzursuzluk, başağrısı, tremor, uykusuzluk, hipertansiyon ve taşikardi gibi yan etkileri sıktır.

Antikolinerjikler. Su gibi olan burun akıntısını düzeltmede yararlı olmuştur, ama hapşırık veya burun tıkanıklığı etkilenmemiştir .

Sistemik kortikosteroidler. Çok nadiren, ağır şikayetleri olan hastalarda çocuk alerji uzmamının denetiminde verilebilir.

• Alerjen’e Özgü İmmunoterapi