BEBEKLERDE DİL GELİŞİMİ

BEBEKLERDE DİL GELİŞİMİ

Sağlıklı dil gelişimi için, ilk 3 yılın önemlidir. Bu süreçte çocuğunuzun konuşma durumunu bolca gözlemlemenizde ve dil gelişimini desteklemenizde fayda var.

Bebekler doğdukları andan itibaren anne baba ile iletişim kurmak için çaba gösterirler. Bunun için ilk çaba ağlamaktır. Ağlayarak size istediklerini ifade etmeye çalışırlar. Dokunmak, uzanmak, göstermek gibi bir takım sözel olmayan ifadeler kullanarak çevresi ile iletişim kurmaktadır.

Konuşmaya başlamadan önceki evre çok oldukça önemlidir. Konuşma taklit edilerek öğrenilir bu nedenle bebeğiniz doğduğu andan itibaren onunla hep zengin ve sıcak bir iletişim kurmayı deneyin. Kullanılan kelimeler ne kadar çok olursa ve ne kadar çok kişi ile iletişime girilirse konuşma o kadar erken başlar.

Dil Gelişimi

Dil, “alıcı dil” ve “ifade edici dil” olarak iki kategoride incelenebilir. Alıcı dil becerileri; sözel ifadelerin anlaşılması, ifade edici dil ise; bir düşünce ya da duygunun bir sembolle ifade edilmesidir. Oldukça karmaşık bir süreç olan dil gelişiminde bazı dönemlerde, çocuğun belli aşamalar kaydetmesi beklenir.

İlk 3 Ay

Alıcı Dil:

• Yüksek sese karşı irkilir.
• Kendisiyle konuşulduğunda sessizleşir ya da gülümser.
• Annesinin sesinin farkındadır ve duyunca sakinleşir.
• Bir ses duyduğunda emme davranışını hızlandırır.

İfade Edici Dil:

• Keyif aldığına ilişkin bazı sesler çıkarır.
• Çeşitli ihtiyaçlarını ifade etmek için ağlar.
• Ailesini gördüğünde gülümser.

4-6 Ay

Alıcı Dil:

• Seslerin geldiği kaynağı gözleriyle takip eder.
• Annesinin sesindeki değişikliği fark eder.
• Müzik ve ses çıkaran oyuncaklar ilgisini çeker.

İfade Edici Dil:

• Konuşma benzeri bazı sesleri mırıldanmaya başlar.
• Kıkırdar ve güler.
• Heyecanlandığını veya hoşlanmadığını belirtir.
• Aile üyeleriyle vakit geçirirken veya yalnızken agular.

7-12 Ay

Alıcı Dil:

• Basit oyunlardan hoşlanır.
• Sese doğru döner ve bakar.
• Çevresindeki konuşmaları dinler.
• Sıkça kullanılan kelimelerin farkındadır.
• Basit yönergeleri anlar.

İfade Edici Dil:

• Kısa ve uzun hecelemeler yapabilir.
• Kelime ya da ağlama dışı seslerle çevresinin dikkatini çekebilir.
• Çeşitli konuşma seslerini taklit edebilir.
• İletişimde jestler kullanır.
• 1 yaşa yakın dönemde çeşitli kelimelere sahip olabilir.
• Bu kelimeler yeterince anlaşılır olmayabilir.

1-2 Yaş

Alıcı Dil:

• Sorulduğunda vücudunun birkaç bölümünü gösterebilir.
• Basit yönergeleri gerçekleştirir ve soruları cevaplar.
• Basit tekerleme, şarkı veya masalları dinler.
• Söylenen resmi gösterir.

İfade Edici Dil:

• Her ay yeni birkaç kelime söyler.
• İki kelimeyi bir arada kullanabilir.
• Birkaç kelimeli sorular sorabilir.
• Kelime başında farklı ünsüz sesleri kullanabilir.

3 Yaş

Alıcı Dil:

• Kelimelerin anlamlarındaki farklılıkları anlayabilir (git-dur, büyük-küçük).
• Sıralı yönergeleri algılayabilir.
• Uzun sürelerde öykü dinlemekten hoşlanır.

İfade Edici Dil:

• Hemen hemen her şey için kelime kullanır.
• İki üç kelimeli cümleler kullanır.
• Çevresindekiler için konuşması anlaşılırdır.
• Sıklıkla nesneleri adlandırarak ister.

Öneriler

• Çocuğunuzla bol bol konuşun. Evinizde sözel iletişim yaratacak ortamlar hazırlayın. Yaptığınız her şeyi sıkılmaksızın anlatmaya çalışın. Sürekli olarak ona ismi ile hitap edin, kendisini ifade ederken yüzünüze bakmasını sağlayın. Konuşurken ona gülümseyin ve ona dokunun. Konuşurken yüzünüzü ona yakın tutun, Yönünü size doğru çevirin.

• Çocuğunuzun size yönelmesi için sabırlı olmalısınız, bu yaşlarda dikkat süresi oldukça kısadır, eğer hemen tepki vermiyor ise onu acele ettirmeyin, sabırlı olun, hemen organize olamayabilirler, çaba göstermeye devam edin.

• İşaret kullanması yerine sözel ifadeler kullanması için teşvik edin. Başlangıçta bazı sözel ifadeleri yanlış kullanabilir. Örneğin “su” yerine “bu” demesi gibi… Bunları sürekli düzeltmek yerine, siz doğrusunu kullanarak model olmaya çalışın.
• Kelimelerin her zaman gerçeğini kullanın takma isimler kullanmamaya özen gösterin
• Konuşması için ona fırsat tanıyın ve bir şeyler anlatırken onu dikkatle dinleyin.

• Çocuğunuzun size yönelttiği her sese mümkün olduğunca cevap vermeye çalışın, ilgisiz kalmayın.

• Çocuğunuzu soru sormaya teşvik edin.
• Çocuğa yönelttiğiniz soruların anlayacağı düzeyde olduğundan emin olarak ve cevap vermesi için zaman tanıyarak iletişim kurun.
• Etrafınızdaki farklı nesne, kişi ve olaylara dikkatini çekip onlar hakkında bilgi verin. Yaşına uygun basit anlatımlar tercih edin. Anlayamayacağı karmaşık ifadeler kullanmanız, kafasını karıştırıp, dikkatini dağıtabilir.

• Bol bol kitap okuyun. Bebeklik döneminden itibaren resimli kitaplarla başlayıp, ilerleyen dönemlerde de görselleri yaşına uygun kitaplar tercih ederek ve görsellere dikkatini çekerek okuma yapın. . Dil gelişimi belli bir aşamaya geldiğinde bu hikâyeleri kendisinin okuması için onu teşvik edin. Hakkında konuştuğunuz nesneyi gösterin, dokunmasını sağlayın.Kitap okuma süresini; yaşını ve dikkat süresini göz önünde bulundurarak belirleyin. 
• Dil gelişiminde televizyonun büyük zararları görülmekte. Dil gelişimi henüz başlamamış ya da tamamlanamamış olan çocukların kesinlikle televizyon izlememesi gerekmektedir.
• Unutmayın, her çocuğun gelişim hızı birbirinden farklıdır, çocuğunuzu başka çocuklarla karşılaştırmayın, hazır olduğunda konuşmaya başlayacaktır. Yaş gelişim düzeyine göre uzun süre dil gelişiminde bir ilerleme göremezseniz bir uzmana başvurmanız önerilir.