ÇOCUKLARDA ÖKSÜRÜK

ÇOCUKLARDA ÖKSÜRÜK

Öksürük, vücudun solunum yolundaki tahriş edici maddelere karşı  doğal ve normal bir reaksiyonudur.

Hava yolundaki sinirler tahriş edici bir şey hissettiğinde – örneğin, mukus, yabancı bir parçacık veya hatta parfüm – sinirler solunum yollarını temizlemek için beyine bir mesaj gönderir.

Çocuklarda öksürük kronik ve akut olmak üzere iki şekilde sınıflandırılır.

Akut öksürük genellikle, akut üst solunum yolu enfeksiyonları sırasında gelişen öksürük durumudur. Kronik öksürük ise, astım, solunum yolları yapısal problemleri, pasif sigara içiciliği gibi durumlarda olabilir.

Dört haftadan fazla süren günlük bir öksürük kronik olarak kabul edilir ve doktor tarafından kontrol edilmesi gerekir. Öksürük düzenli hale gelip daha uzun sürdüğünde altta yatan bir neden olduğu anlamına gelebilir.

kronik öksürüğün en yaygın nedenleri;

• Alerjiler ve sinüzit

Alerjik rinit ve kronik sinüzit , çocuklarda öksürüğün en yaygın nedenlerinden kabul edilir.

Alerjik riniti olan çocuklar sık sık hapşırır, burun akıntısı genellikle açık renktedir.  Gözlerde kaşıntı eşlik edebilir.

Çocuklrda öksürük yapan nedenlerden biri olan kronik sinüzit, tanım olarak, 12 haftadan fazla semptom içerir. Çocuklar, yüzdeki ağrı veya baskıdan şikayet edebilir;  kalın, sarı-yeşil burun akıntısı vardır.

Hem alerjik rinit hem de kronik sinüzit, sıklıkla postnasal akıntı dediğimiz geniz akıntısına yol açar.

Çocuğun pozisyonu değiştikçe boğazın arkasına damlayan salgılar öksürüğe neden olur.

Bu nedenle çoğu zaman ebeveynler, çocuktaki öksürüğün  geceleri ilk yattığında daha belirgin olduğunu ifade eder.

Öksürüğün şekli de ipucu verebilir. Kuru bir öksürük, bunun bir alerji veya astım ile ilgili olduğunu  düşündürebilir.

Islak veya balgamlı bir öksürük, bazen boğmaca, mikoplazma veya zatürree gibi astım dışındaki bir sorunu gösterebilir.

• Astım

Hırıldamak ya da göğsünde ıslık sesi ya da çıngırak benzeri bir sesle nefes almak astım düşündüren durumlardır.

Ancak astım, tek semptom olarak kronik bir öksürük ile ortaya çıkabilir.

Bu nedenle kronik bir öksürük için tanısal araştırmalar yapılırken solunum fonksiyon testi de yapılır.

Bir çocuk uykuya daldıktan sonra gelen öksürük, astımı düşündürür.

Vücudun kortizol seviyeleri  (önemli bir hormon ) gece boyunca doğal olarak azalır. Bu da hava yollarını daraltarak astımdaki  bronkospazmı tetikleyebilir.

• Boğmaca

Boğmaca öksürüğü olarak bilinen pertussis, bakteriyel bir enfeksiyondan kaynaklanır.

Boğmaca insanların kontrolsüz şekilde öksürmelerine neden olabilir.

Derin bir nefes alarak nefeslerini tutmak zorunda kalırlar ve “wooping” denilen ya da iç çekme sesi de diyebileceğimiz ses çıkarırlar.

Boğmaca kaynaklı bir öksürük aylarca sürebilir ve apne (nefes almanın durması), kanda azalmış oksijen, zatürree, nöbet ve ölüm gibi komplikasyonları olabilir.

Bazı durumlarda destekleyici bakım için hastanede yatmayı gerektirebilir (ciddi vakalarda mekanik ventilasyon dahil).

Çocuklarda bu komplikasyonlar yaşamı tehdit edici olabileceğinden, yetişkinlerin aşı yaptırmak suretiyle çocuklarını korumaları gerekir. (Koza stratejisi)

• Kistik fibrozis

İlerleyici ve genetik bir hastalıktır.

Nadir de olsa  sürekli bir öksürük, inatçı akciğer enfeksiyonlarına neden olan  kistik fibrozis gibi daha ciddi bir durumun işareti olabilir.

Geçmeyen bir öksürük, yeterli miktarda yemek yemesine rağmen kilo almıyan bir çocukda görülüyorsa mutlaka akla gelmelidir.

Kistik fibrozun diğer semptomları arasında ishal, sürekli öksürük, tekrarlayan solunum yolu enfeksiyonları, uzun süreli bronşiolit semptomları (akciğerlerin en küçük hava kanallarının iltihaplanması) ve tekrarlayan  kronik rinosinüzit (sinüs mukozasının şişmesi ve tahrişi) yer alabilir.

• Aspirasyon (akciğere gıda yada sıvı kaçması)

Yemek yerken veya içerken ortaya çıkan öksürük  aspirasyon belirtisi olabilir (özellikle de çocukda tekrarlayan pnömoni(zatürre) öyküsü varsa ) aspirasyon, yutulmuş gıda veya sıvıların ses telleri seviyesinin altına düştüğünde ve akciğerlere geçtiğinde meydana gelir

• Mide Reflüsü

Reflü daha çok mide ağrıları, mide ekşimesi ve kusma gibi gastrointestinal semptomlarla ilişkilendirilirken kronik öksürüğe de neden olabilir.

Asit reflü, kendi başına kronik öksürüğe neden olmamakla birlikte, altta yatan solunum hastalığı olan hastalarda öksürüğü şiddetlendirebilir ve daha da kötüleştirebilir.

Mide asitleri gıdanın sindirilmesine yardımcı olmak için üretilir ve mideden yemek borusuna doğru (yukarıya)  kaçmaması gerekir, ancak bu gerçekleştiğinde öksürük refleksini tetikleyebilir.

Reflü ilişkili öksürük, tipik olarak, bir çocuğun dik pozisyonda olduğu gün boyunca daha fazla meydana gelen kuru bir öksürüktür. Genellikle yemekten sonra ve aşırı fonlama ile oluşur (yani gülmek, şarkı söylemek, konuşmak).

Bazı yiyecekler (kafein, narenciye / meyve suları, yağ oranı yüksek yiyecekler, domatesler, turşu sebzeler, gazlı içecekler) asit geri akışını tetikleyebilir.

• Hava yolunda tıkanıklık

Bazı durumlarda, çocuklarda öksürük, çocuğun hava yolunda yabancı bir cismin sıkışıp kaldığının bir işareti olabilir.

Boğulma olayından sonra, zatürree gibi komplikasyonların ortaya çıkmaya başlamasından iki hafta öncesine kadar asemptomatik bir süre vardır. Bu dönemde sadece öksürük görülebilir.

Çocuğunuzda boğazına bir şey kaçması gibi gelişen olaydan sonra gelişen kronik bir öksürük varsa, hemen doktorunuza görünmeniz gerekir.

• Alışkanlık öksürüğü

Bazen hava yolundaki tahriş edici maddeye yanıt olarak bir çocuklarda öksürük gelişebilir, ancak orijinal neden çözüldükten sonra da devam eder. Eğer çocuk meşgulse öksürük kaybolur. Çocuk uykuya daldığında öksürük de görülmez.

Diğer kronik öksürük nedenleri dışlanmış ve alışkanlık öksürüğünden şüpheleniliyorsa, çocuğun anormal refleksinin yeniden değerlendirilmesinde konuşma ve davranış terapisi yardımcı olabilir. Çocuğa öksürme dürtüsü hissettiğinde sudan yudum alması da yararlı bir tedavi olabilir.

Öksürükte ne zaman doktora başvuralım?

Öksürük ile birlikte;

1. Nefes almakta zorlanma varsa,
2. Hızlı nefes alıp veriyorsa,
3. Dudaklara ve dilde ve yüzde morarma oluşuyorsa,
4. Yüksek ateş ile birlikte ise,
5. 3 aydan ufak bebeklerde öksürük ve ateş birlikte oluyorsa,
6. Öksürürken boğulur gibi oluyorsa,
7. Öksürük sırasında kan geliyorsa,
8. Öksürük ile birlikte aşırı halsizlik veya huzursuzluk varsa,
9. Hışıltılı bir solunum varsa,
10. Beslenmesini bozacak şekilde öksürük varsa,
11. Göğüs ağrısı varsa,
12. Öksürük azalmıyor giderek artıyorsa.