Çocuklarda Uyku Düzeni

Çocuklarda Uyku Düzeni

Uyku, çocukların yemesi içmesi kadar temel bir gereksinimdir. Çünkü uyku esnasında salgılanan bazı hormonlar onların büyümesi ve gelişmesine katkıda bulunur.

Ayrıca bebeklerde uyku ve bağışıklık sistemi arasındaki bağ bilimsel kanıtlara dayanır. Melatonin uyku hormonu olarak bilinir ve beyinde salgılanır. Vücuttaki bakteri ve toksinlerle savaşan bir antioksidan olan melatonin, karanlıkta ve gece uykularında oluşur. Uyku ve bağışıklık sistemi arasındaki bir bununla kalmaz. Aynı zamanda belirli bağışıklık hücreleri de uyku sırasında aktifleşir. Bu da vücudun uyku sırasında iyileşme hızını artırır. Bu yüzden bebeklerde bağışıklık için uyku rutini ve düzeni oldukça önem taşır.

Çocuklar kaç saat uyumalıdır?

Yenidoğan bir bebeğin 16-20 saati uykuda geçer. Yenidoğan bir bebeğin uykusu gündüz ve geceye eşit dağılır, 3-4 saatlik uykuyu 1-2 saatlik uyanıklık dönemleri takip eder.

2-5 aylık bebeğin uykusu daha çok geceye yoğunlaşır, gündüz uykuları kısalır. Ortalama 15-17 saat arası uykuda geçer. Kendi kendilerine uykuya dalmaları öğrenebilirler.

3-6 aylık bebeklerin bir kısmında gece boyunca kesintisiz uyku olabilir. 6.aylık bebekler gece boyunca kesintisiz uykuyu %50’i başarırken, 12.ayındaki bebekler uykuyu %90’ı başarabilmektedir. 6-9 aylık bebek gündüz saatlerinde 2-3 kez kısa süreli kestirme şeklinde uykular uyurken, 9-12.ayda bu hafif uykular 2 kez gözlenir.

1 yaşında bir bebeğin ortalama uyku süresi 14 saat, 2 yaşında 12 saattir. 18 aylık dönemde gündüz kestirme ihtiyacı 1 kez olur.

Okul öncesi dönem 5 yaşında ise uyku süresi 11-12 saate azalır. Gündüz kestirme ihtiyacı kalmaz.

Okul çağındaki çocukların toplam uyku saati süresi 10-11 saattir.

Çocukta uyku düzeni geliştirilmesi için neler yapılmalıdır?

• Her çocuğun mizacı farklıdır. Anneler çocuklarını iyi tanımalı, beslenme ve uyku işaretlerini gözlemlemelidir.
• Çocukların yatak odalarının ısıları 18 C derece, yenidoğan ve bebeklerin 22-24 C dereceden az olmamalıdır.
• Odada loş ışık olması ve yüksek ses olmaması gerekir.
• Uykuya geçiş için bebeğin ayakta ya da battaniyede sallama hareketinin yapılmaması önemlidir.
• Emzik kullanılıyorsa uzun bağı olmamalı ve mümkünse uykuda ağzından çıkarılmalıdır.
• Bebeğin uyuduğu yer her zaman kendi yatağı olmalı, bir yaşından sonra odası ayrılmalıdır.
• Bebeğin yatağı cam kenarında olmamalı, elektrikli aletlerinden uzakta tutulmalıdır.
• Bebeğin odasında televizyon, bilgisayar gibi elektronik aletlerin bulunmaması uygundur.
• Akşamları uykuya yatırırken düzenli olarak aynı saatleri denk getirmeli ve keyifli hale gelmesi için her gün uyku töreni hazırlanmalıdır.
• Bebeğin öpülmesi ve okşanması onun rahatlamasını sağlar.
• Bebeğinizin hayatının ilk aylarında kucağa alarak “şımartmak” kesinlikle bir problem değildir. (Aslında, gün içinde tutulan veya taşınan yenidoğanlar daha az kolik ve huzursuzluk yaşama eğilimindedir .)
• Yatmadan önce banyo yaptırma, kitap okuma, ninni söyleme veya hafif müzik dinlemek uykuyu kolaylaştırır.
• Battaniye, oyuncak gibi rahatlatıcı geçiş nesnesi kullanılabilir.

Bebekler 8-12 haftalıkken herhangi bir aracıya ihtiyaç göstermeden kendi kendilerine uyumayı öğrenebilirler ve bebeğin kendi kendini sakinleştirip uykuya dalması öğrenilebilen bir davranıştır.

Çocuğun uyku problemine yol açan faktörler nelerdir?

• Çocuktaki duygusal veya bedensel bozukluk
• Ailenin tutum ve davranışlarındaki kararsızlık
• Yatış saatinin kazandırılmamış olması
• Çocuktaki hastalıklar
  – Enfeksiyonlar
  – Solunum Hastalıkları
  – Gastroözofageal reflü
  – İnfantil kolik
  – Diş çıkarma
  – İlaç yan etkileri
  – Kronik hastalıklar
  – Nörolojik ve psikiyatrik hastalıklar
• Açlık-tokluk, stres, yorgunluk, ortamdaki uyaranlar, ortam değişikliği ve ortamın fiziki koşulları

Çocuklara uyku eğitimi önerileri

• Her bebeğin uyku düzeni farklıdır. Ailenin bebeğini iyi tanıması ve bebeğin gösterdiği ipuçlarına göre ihtiyacını karşılaması gerekli olduğu bilinmelidir.
• İlk altı ayda sadece anne sütü alan bebeğe uyku eğitimi önerilmez.
• Ancak ikinci aydan itibaren uyku ritminin olgunlaşmasına yardımcı olacak (ör: sabah pencerelerin açılması, akşam uyku vakti loş bir ortam yaratılması) çevresel uyaranlar sağlanabilir.
• Uyku zamanı rutini (banyo, ninni, öykü, masaj, kitap okuma) oluşturabilirsiniz.
• Çocuklar büyüdükçe onların ihtiyacına göre gündüz beslenme, uyku ve aktivite saatlerini düzenleyip, odasında oyun oynamasına ve odasına alışmasına fırsat verebilirsiniz.